Elk jaar laten meer dan 100.000 mensen in Nederland zich testen op seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s). Hoewel chlamydia de meest voorkomende soa in Nederland is, zijn er ook andere veelvoorkomende infecties zoals gonorroe, herpes genitalis, genitale wratten, syfilis en hiv. Soa’s kunnen zowel vervelende klachten veroorzaken als asymptomatisch verlopen, wat betekent dat je besmettelijk kunt zijn zonder klachten te ervaren. De tijd tussen besmetting en het optreden van symptomen varieert per type soa. Het begrijpen van deze periode, vaak aangeduid als de ‘verborgen periode’, is essentieel omdat het van invloed kan zijn op zowel de diagnose als de behandeling. Dit artikel bespreekt wat deze verborgen periode inhoudt, de verschillende tijdsduren voor verschillende soa’s en de symptomen die je kunt verwachten. Lees snel verder!
Wat is de incubatietijd?
De incubatietijd wordt gedefinieerd als de periode tussen het moment van besmetting en het verschijnen van de eerste symptomen. Dit begrip is van cruciaal belang omdat het geen zin heeft om je eerder te laten testen op een soa dan wanneer de incubatietijd verstreken is. Op dat moment heeft de ziekte immers nog niet tot uiting gekomen, waardoor de test geen betrouwbaar resultaat zal opleveren.
De incubatietijd van verschillende seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) varieert per type soa. Het is daarom essentieel om te begrijpen hoe deze tijdsduur verschilt, omdat het invloed heeft op het juiste moment om je te laten testen en de interpretatie van de resultaten.
Hoe snel krijg je klachten van een soa?
Je weet nu wat de term incubatietijd inhoudt; de tijd tussen het moment van besmetting en het moment van de eerste symptomen. Het is belangrijk om je bewust te zijn van de ontwikkelingsperiodes van verschillende soa’s, omdat het geen zin heeft om een soa test te doen op het moment dat de ontwikkelingsperiode nog niet verstreken is; de soa kan immers nog steeds tot uiting komen. Sommige soa’s, zoals chlamydia en gonorroe, kunnen al binnen een paar dagen symptomen veroorzaken, terwijl anderen, zoals hiv en syfilis, veel langer kunnen duren, soms weken of zelfs maanden voordat je symptomen opmerkt.
Hoe snel je klachten krijgt van een soa, verschilt dus per type soa. Onderstaande tabel geeft weer wat de gemiddelde incubatietijd is van verschillende type soa’s. De ontwikkelingsperiode voor orale soa’s is vergelijkbaar met genitale soa’s.
Chlamydia
Soa
Chlamydia
Incubatietijd
1 – 3 weken
Symptomen
Chlamydia symptomen vrouwen:
Asymptomatisch
Meer of veranderde vaginale afscheiding.
Pijn bij het plassen.
Pijn in de onderbuik.
Vaginaal bloedverlies tussen de menstruaties door.
Vaginaal bloedverlies na seksueel contact.
Bloed en/of slijm bij de ontlasting.
Jeuk en/of irritatie bij de anus.
Chlamydia symptomen mannen:
Asymptomatisch
Pijn of branderig gevoel bij het plassen.
Afscheiding uit de plasbuis, met name in de ochtend.
Pijn aan de balzak.
Bloed en/of slijm bij de ontlasting.
Jeuk en/of irritatie bij de anus.
Gonorroe
Soa
Gonorroe
Incubatietijd
2 dagen tot 2 weken
Symptomen
Gonorroe symptomen vrouwen:
Asymptomatisch
Meer of veranderde vaginale afscheiding.
Pijn bij het plassen.
Pijn in de onderbuik.
Vaginaal bloedverlies tussen de menstruaties door.
Vaginaal bloedverlies na seksueel contact.
Bloed en/of slijm bij de ontlasting.
Jeuk en/of irritatie bij de anus.
Gonorroe symptomen mannen:
Asymptomatisch
Pijn of branderig gevoel bij het plassen.
Afscheiding uit de plasbuis, met name in de ochtend.
Pijn aan de balzak.
Bloed en/of slijm bij de ontlasting.
Jeuk en/of irritatie bij de anus.
Herpes genitalis
Soa
Herpes genitalis
Incubatietijd
2 – 12 dagen
Symptomen
Voor mannen en vrouwen:
Pijnlijke blaasjes in het genitale gebied.
Pijn/branderig gevoel bij plassen.
Vergrote lymfeklieren.
Bij de eerste infectie: zeer pijnlijke blaasjes, koorts, spierpijn.
Mycoplasma
Soa
Mycoplasma
Incubatietijd
Variabel, meestal na enkele weken
Symptomen
Voor mannen en vrouwen:
Meestal helemaal geen klachten.
Pijn of branderigheid bij plassen.
Mannen: pus of slijm uit penis.
Syfilis
Soa
Syfilis
Incubatietijd
2 – 12 weken
of pas vele jaren later
Symptomen
Voor mannen en vrouwen:
Stadium 1: rood, hard plekje/zweertje op penis, vagina, anus of mond. Soms kan je dit plekje niet goed zien. Dit plekje gaat vanzelf weer weg.
Stadium 2: vervolgens krijg je algemene lichamelijke klachten, zoals koorts, hoofdpijn, vergrote lymfeklieren en huidafwijkingen. Ook deze klachten gaan vanzelf weer weg.
Stadium 3: wanneer syfilis onbehandeld blijft, kan het in dit stadium ernstige symptomen geven, welke nog kunnen beginnen tot 30 jaar na het onbeschermde seksuele contact.
HIV
Soa
HIV
Incubatietijd
2 – 4 weken
Symptomen
Voor mannen en vrouwen:
Twee tot vier weken na de besmetting ontstaan griepachtige verschijnselen, zoals koorts, algehele malaise met daarbij een huiduitslag. Deze fase gaat vanzelf over.
Daarna volgt een fase zonder symptomen, deze fase kan wel tot tien jaar duren. In deze periode gaat het afweersysteem steeds verder achteruit.
Wanneer HIV niet behandeld wordt, zal het afweersysteem dusdanig achteruit gaan dat er AIDS ontstaat. AIDS geeft een scala aan klachten en ziektebeelden en is uiteindelijk (onbehandeld) dodelijk.
Trichomonas
Soa
Trichomonas
Incubatietijd
1 – 4 weken
Symptomen
Trichomonas symptomen vrouwen:
Jeuk en/of irritatie aan de vagina.
Andere afscheiding, vaak groen-geel van kleur met belletjes erin.
Rode vaginawand.
Trichomonas symptomen mannen:
Bij mannen kan de infectie zonder symptomen verlopen.
Branderig gevoel en/of pijn bij het plassen.
Gerelateerde tests
Testen op soa’s
Zoals je nu weet is de incubatietijd verschillend per type soa. Wanneer de ontwikkelingsperiode nog niet verstreken is, heeft het geen zin om te testen op een soa. De soa kan immers nog niet tot uiting zijn gekomen. Testen vóór het verstrijken van de incubatietijd kan ertoe leiden dat je een geruststellende uitslag hebt, terwijl je wél besmettelijk bent. Wacht dus altijd tot de incubatieperiode is verstreken, voordat je je op een soa laat testen. Is de ontwikkelingsperiode verstreken en wil je een soa-test laten doen? Dat kan bij Easly op een eenvoudige en betrouwbare manier. Doe de Easly soa testwijzer, bestel jouw persoonlijke test en krijg snel duidelijkheid.
Omdat de incubatieperiode per soa kan verschillen en omdat sommige soa’s helemaal geen klachten hoeven te veroorzaken, is het belangrijk om je regelmatig te laten testen wanneer je seksueel actief bent. Soms kun je een soa hebben en het doorgeven aan anderen, zelfs als je geen symptomen hebt. Daarom is veilige seks en testen op soa’s belangrijk om de verspreiding van deze infecties te voorkomen.
Conclusie:
De incubatietijd van een soa is de periode tussen het tijdstip van besmetting en het optreden van de eerste symptomen. Het is van belang om de incubatieperiode van verschillende soa’s te begrijpen, want deze periode beïnvloedt niet alleen het moment waarop je symptomen kunt ervaren, maar ook het juiste tijdstip om een soa-test te laten uitvoeren. Soa’s kunnen verraderlijk zijn, omdat ze asymptomatisch kunnen verlopen, wat betekent dat je geen merkbare klachten hebt, maar nog steeds besmettelijk bent. Hierdoor kun je onbewust anderen infecteren. Veilig vrijen en jezelf regelmatig laten testen op soa’s zijn essentieel om de verspreiding van deze infecties te voorkomen en je eigen gezondheid te waarborgen.
