Bloed laten prikken doe je niet voor je plezier. Dat doe je omdat het nodig is. Omdat je symptomen van een ziekte vertoont en je arts er opdracht toe geeft. Of preventief, om de vinger aan de pols van je gezondheid te houden. Wat is bloedonderzoek en wanneer is het nodig? En hoe zit het met de kosten van bloedonderzoek? Wordt bloedonderzoek zonder verwijzing gedekt door je verzekering? Of gaat het ten koste van je eigen risico? We zochten het voor je uit.
Wat is een bloedonderzoek?
Om bij het begin te beginnen: elke volwassene met een gemiddeld gewicht heeft tussen 5 en 7,5 liter bloed in zijn of haar lichaam, dat brandstoffen naar onze cellen transporteert en afvalstoffen afvoert. Vrouwen zitten aan de onderkant van deze schaal, mannen hebben wat meer bloedvolume. Bloed is de barometer van onze gezondheid. Door bloed te laten prikken kan een arts meer informatie krijgen over je algehele gezondheidstoestand en vaststellen of er sprake is van bepaalde aandoeningen of infecties. Er kan gekeken worden naar de bouwstenen van het bloed en een keur van andere stofjes, en of er sprake is van schadelijke tekorten of een overschot.
Bloedonderzoek helpt artsen bij het stellen van een eerste diagnose, want afwijkingen van de standaardwaarden zijn een indicatie dat er iets mis is. Wanneer het bloedonderzoek later in het behandelproces herhaald wordt, kan de test uitwijzen of de medicatie/behandeling al dan niet aanslaat. Bloedonderzoek speelt dus een belangrijke rol in het stellen van een diagnose én het bepalen van het verloop van de ziekte en het effect van de behandeling.
Artsen varen niet blind op bloedonderzoek alleen. De uitslag van het bloedonderzoek moet altijd in de context van de rest van de persoon worden gezien. Leeftijd, medische geschiedenis, medicatiegebruik en de symptomen die worden ervaren, zijn factoren die allemaal een rol kunnen spelen in de diagnosestelling.
Wanneer is bloedonderzoek nodig?
Een algemeen bloedonderzoek kan door de huisarts worden uitgevoerd als routinecontrole, bijvoorbeeld als er sprake is van een chronische ziekte. Bloedonderzoek kan ook worden ingezet wanneer er sprake is van onverklaarbare symptomen, zoals vermoeidheid, kortademigheid of koorts. In die gevallen kan bloedonderzoek voor opheldering zorgen, door diagnoses uit te sluiten of te bevestigen. Welke bloedwaarden er tijdens het onderzoek worden bepaald, hangt af van wat de arts precies wil weten.
Zo laten infecties bijvoorbeeld sporen achter in het bloed. Maar er kunnen ook aanwijzingen zijn dat er met de bouwstenen van het bloed zelf iets mis is. Bijvoorbeeld wanneer je symptomen hebt die mogelijk op bloedarmoede wijzen. Zoals vermoeidheid, kortademigheid en duizeligheid. Dat kan komen door een ijzertekort. Leukemie, chemotherapie, erfelijke ziekte of bloedingen kunnen het aantal bloedplaatjes (trombocyten) in het bloed verlagen. En dan zijn er de verschillende typen witte bloedcellen, die het lichaam beschermen tegen infecties en die afgestorven cellen opruimen. Ook deze cellen kunnen in kaart worden gebracht met een bloedtest.
Er zijn honderden waarden die getest kunnen worden. Dat kan natuurlijk niet met één enkele bloedtest. Het komt dan ook regelmatig voor dat er verschillende bloedtesten gedaan moeten worden in het laboratorium. Dit zijn enkele van de meest voorkomende:
- Glucose test. Hiermee kan je bloedsuikerspiegel worden bepaald. Dit onderzoek wordt gedaan bij mensen met suikerziekte of wanneer het vermoeden bestaat dat een patiënt mogelijk suikerziekte heeft.
- BSE of bezinking. Samen met een CRP test kan worden vastgesteld of je een ontsteking hebt.
- Een Hb-test kan worden ingezet om te kijken of er sprake is van bloedarmoede.
- De T4-test brengt het functioneren van je schildklier in kaart.
- Een PSA-test wordt ingezet om vast te stellen of het PSA is verhoogd. Indien dit zo is, kan dit betekenen dat er sprake is van prostaatkanker.
Gerelateerde tests
Wat is preventief bloedonderzoek?
Bij duidelijke gezondheidsklachten zal een arts of specialist zelf opdracht geven tot het verrichten van bloedonderzoek. Maar hoe zit het wanneer je nog niet ziek bent, maar je mogelijke toekomstige gezondheidsproblemen in kaart wilt brengen? Hoe kom je erachter of je vitale organen nog goed functioneren, of je immuunsysteem op niveau is, en of je mogelijk een tekort hebt aan vitaminen en mineralen? In dat geval kun je preventief bloedonderzoek laten verrichten, bijvoorbeeld door een Easly bloedwaardentest te doen. Daarvoor heb je geen verwijzing van een arts nodig. Voordeel: je weet snel of je bloed in balans is. En als dat niet zo is kun je stappen nemen om het probleem op te lossen. Misschien dat je besluit je leefstijl aan te passen. Later kan de bloedtest worden herhaald om te kijken of dit effect heeft gehad. Voorkomen is immers beter dan genezen.
Waar kun je je bloed op laten testen?
Tijdens een algemeen bloedonderzoek worden de belangrijkste bloedwaarden gemeten. Er wordt gekeken naar de grootte, vorm, concentratie en absolute aantallen van rode en witte bloedcellen, en naar het aantal bloedplaatjes in je bloed. Vallen je bloedwaarden binnen de bandbreedte van de standaardwaarden? In dat geval sta je er goed voor. Wanneer er afwijkingen worden geconstateerd is dat een signaal dat er misschien iets aan de hand is. In dat geval volgt nader onderzoek, een behandeling, of het advies om leefstijl en/of je voedingspatroon aan te passen.
Naast de bouwstenen van het bloed – rode en witte bloedcellen, en bloedplaatjes – valt er nog veel meer te zien in het bloed. Veel van deze verklikkers zijn met een zelftest in kaart te brengen. Zo is het mogelijk om te testen op cholesterol, diabetes, hart- en vaatziekten, leverfunctie, nierfunctie en het functioneren van je schildklier. Ook zijn er zelftesten om de hoeveelheid vitamine D en vitamine B12 in het bloed te meten. Je prikt dan thuis een druppeltje bloed en stuurt het in de retourenvelop op naar het laboratorium van Easly. Binnen twee dagen kun je vervolgens de uitslag bekijken in een online omgeving.
Kan je zonder verwijzing bloed laten prikken en kan wordt dat vergoed?
Wanneer je ziek bent, ga je natuurlijk naar de dokter. Voor preventief bloedonderzoek zijn er echter snellere alternatieven voorhanden: zelftests, die je rustig thuis kunt afnemen. Natuurlijk zijn aan alle bloedonderzoeken kosten verbonden, ook al zijn zelftests goedkoper en kosten ze minder tijd. Dan rijst de vraag: wordt bloedonderzoek vergoed door de basisverzekering? Of gaat bloedprikken zonder verwijzing ten koste van het eigen risico? Het antwoord op deze vraag is op het eerste gezicht simpel. Bloedonderzoek met verwijzing door een arts wordt meestal vergoed door je verzekeraar. Voor de kosten van een bloedtest zonder verwijzing draai je in principe zelf op.
Preventief bloedonderzoek wordt alleen vergoed wanneer je verhoogd risico hebt op bepaalde ziekten. Het moet dan door een arts worden aangevraagd. Neem je zelf het initiatief, dan betaal je zelf voor de zelftest. Dat betekent niet noodzakelijkerwijs dat je met een zelftest duurder uit bent. Het is namelijk goed mogelijk dat bloedonderzoek met verwijzing binnen je eigen risico valt. In dat geval moet je de kosten sowieso zelf betalen. Een preventieve zelftest kan dan een goed alternatief zijn. Let op: bij klachten blijft de huisarts of je specialist het eerste loket. Een zelftest is geen vervanging voor medisch onderzoek of advies bij ziekte.
Wat kost een algemeen bloedonderzoek?
Een preventief algemeen bloedonderzoek hoeft niet duur te zijn. De algemene bloedtest van Easly kost slechts € 59,95. In vier eenvoudige stappen – bestel het pakket, doe de thuis-zelftest, stuur de test retour, en check na 36 tot 48 uur de resultaten online – weet je precies hoe je ervoor staat. Wanneer alle waarden binnen de gangbare bandbreedtes vallen, is dat een geruststellend idee. Ook wanneer er kleine afwijkingen zijn is het prettig om te weten waar je staat. Dan kun je advies of hulp zoeken, of zelf aanpassingen maken aan je leefstijl. Bijvoorbeeld als er sprake is van een te hoog cholesterol.
Het oude cliché is waar: meten is weten. En weten is des te belangrijker wanneer het om je gezondheid gaat, misschien wel je allerbelangrijkste bezit. Preventief bloedonderzoek is dan ook een belangrijke pijler van een gezonde en bewuste levensstijl.
